Lactose là chất gì? Đây là một loại đường đôi tự nhiên có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể, đặc biệt ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, không phải ai cũng dung nạp tốt lactose, khiến nó trở thành chủ đề được quan tâm.
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa, chiếm khoảng 2–8% tổng thành phần của sữa động vật. Khi được đưa vào cơ thể, lactose sẽ được phân giải bởi enzym lactase nằm trên bề mặt tế bào ruột non thành hai loại đường đơn là glucose và galactose. Sau đó, các phân tử này sẽ được hấp thu qua thành ruột và chuyển hóa thành năng lượng cùng các dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể.
Lactose đóng vai trò quan trọng trong chế độ dinh dưỡng, cung cấp đến 40% năng lượng cần thiết và là nguồn dự trữ năng lượng chính trong gan. Ngoài ra, lactose còn giúp tăng cường khả năng hấp thụ canxi và sắt – hai khoáng chất cần thiết cho sự phát triển toàn diện của trẻ, đồng thời hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, hạn chế các vấn đề như tiêu chảy hay táo bón.
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Ngoài ra, lactose còn hỗ trợ hấp thu canxi và duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh.
Cung cấp năng lượng
Khi lactose được phân giải thành glucose và galactose, hai loại đường đơn này sẽ nhanh chóng cung cấp năng lượng cho cơ thể, đặc biệt là não bộ – cơ quan tiêu thụ nhiều năng lượng nhất. Ở trẻ nhỏ, đây là nguồn năng lượng quan trọng để đáp ứng nhu cầu phát triển nhanh chóng trong giai đoạn đầu đời.
So với nhiều loại đường khác, lactose có quá trình chuyển hóa nhanh nhờ sự hỗ trợ của enzym lactase trong hệ tiêu hóa, nhờ đó giúp trẻ duy trì thể trạng khỏe mạnh và phát triển ổn định.
Hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch
Lactose còn góp phần nuôi dưỡng các lợi khuẩn trong đường ruột, nhất là nhóm vi khuẩn bifidobacteria – nhóm vi sinh vật có lợi cho quá trình tiêu hóa và bảo vệ thành ruột. Điều này giúp trẻ có hệ tiêu hóa khỏe mạnh hơn, giảm nguy cơ mắc các rối loạn tiêu hóa thường gặp như táo bón, đầy hơi hay tiêu chảy.
Không chỉ vậy, việc duy trì hệ vi sinh đường ruột cân bằng còn giúp nâng cao khả năng miễn dịch, hỗ trợ cơ thể trẻ chống lại các tác nhân gây bệnh.
Hỗ trợ phát triển não bộ và hệ thần kinh
Galactose – một trong hai sản phẩm chuyển hóa của lactose – là thành phần chủ yếu trong các phân tử phức tạp như ganglioside và cerebroside, vốn đóng vai trò thiết yếu trong cấu trúc của màng tế bào thần kinh.
Nhờ vậy, lactose gián tiếp góp phần vào quá trình xây dựng mô não và hỗ trợ phát triển hệ thần kinh trung ương, đặc biệt quan trọng trong những năm đầu đời khi não bộ đang phát triển nhanh chóng.
Tăng cường hấp thụ khoáng chất cho hệ xương
Lactose giúp cải thiện khả năng hấp thụ canxi và photpho – hai khoáng chất thiết yếu cho quá trình hình thành và duy trì cấu trúc xương. Canxi là thành phần chính giúp xương chắc khỏe, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển chiều cao. Trong khi đó, photpho lại đóng vai trò hỗ trợ cơ thể hấp thu canxi tốt hơn, tạo điều kiện cho sự phát triển xương toàn diện và bền vững.
Lactose là loại đường tự nhiên chủ yếu được tìm thấy trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Một số thực phẩm phổ biến chứa lactose bao gồm: sữa mẹ, sữa bò, sữa dê, sữa công thức, sữa tươi, sữa bột, sữa đặc, phô mai và sữa chua. Những thực phẩm này cung cấp nguồn lactose quan trọng cho cơ thể, đặc biệt là đối với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển.
Hiện nay, nhiều loại sữa công thức được bổ sung hàm lượng lactose hợp lý, phù hợp với nhu cầu theo từng độ tuổi của trẻ. Đây cũng là cách hiệu quả để cha mẹ kiểm soát và điều chỉnh lượng lactose bé tiêu thụ mỗi ngày.
Lactose là một loại đường tự nhiên có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, không phải ai cũng dung nạp được lactose, và điều này có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe như đầy hơi, tiêu chảy hoặc đau bụng.
Lactose maldigestion là tình trạng cơ thể giảm khả năng tiêu hóa đường lactose do thiếu hụt enzyme lactase – loại enzyme giúp phân giải lactose thành glucose và galactose để cơ thể hấp thụ và sử dụng. Tình trạng này thường xảy ra sau giai đoạn cai sữa, khi hoạt động của enzyme lactase bắt đầu suy giảm theo thời gian.
Đa số người gặp tình trạng này không có biểu hiện rõ ràng hoặc chỉ gặp phải các triệu chứng nhẹ. Mức độ khó tiêu hóa lactose cũng khác nhau giữa các nhóm dân cư. Tỷ lệ này phổ biến hơn ở các cộng đồng người châu Á – Thái Bình Dương, Nam Mỹ, châu Phi và Nam Âu so với người gốc Bắc Âu, do sự khác biệt di truyền về khả năng duy trì hoạt động của enzyme lactase ở tuổi trưởng thành.
Không dung nạp lactose là hiện tượng cơ thể không thể tiêu hóa hoàn toàn lactose, dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc sinh hơi trong ruột. Những phản ứng này xảy ra do đường lactose không được tiêu hóa sẽ đi xuống đại tràng, nơi vi khuẩn lên men gây ra các hiện tượng trên.
Điều cần lưu ý là các triệu chứng không dung nạp lactose không hoàn toàn đặc hiệu, bởi chúng còn có thể liên quan đến yếu tố tâm lý (như căng thẳng, lo âu) hoặc các rối loạn khác ở hệ tiêu hóa (ví dụ như sau khi bị nhiễm trùng đường ruột hoặc do suy dinh dưỡng). Đây là lý do tại sao trẻ nhỏ đôi khi bị tiêu chảy sau khi uống sữa và cần được bác sĩ thăm khám để xác định nguyên nhân chính xác.
Đối với những trẻ có biểu hiện không dung nạp lactose, cha mẹ nên lựa chọn sữa phù hợp – chẳng hạn sữa không chứa lactose hoặc có hàm lượng thấp – để đảm bảo trẻ vẫn phát triển khỏe mạnh mà không gặp phải vấn đề về tiêu hóa.
>>> Tìm hiểu thêm: Hyaluronic acid là chất gì và có công dụng ra sao?
Hai tình trạng này tuy có liên quan nhưng không giống nhau:
Tóm lại, lactose intolerance là biểu hiện lâm sàng của lactose maldigestion. Nghĩa là không phải ai bị lactose maldigestion cũng bị không dung nạp lactose, nhưng hầu hết những người không dung nạp lactose đều có vấn đề với việc phân giải lactose.
Đáng chú ý, lactose maldigestion ảnh hưởng đến khoảng 70–75% dân số toàn cầu, trong khi lactose intolerance chỉ gặp ở một phần nhỏ trong số này – chủ yếu là những người có phản ứng mạnh với lactose không tiêu hóa.
Lactose là loại đường có lợi, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ miễn dịch, phát triển trí não và hấp thu dưỡng chất ở trẻ. Tuy nhiên, việc bổ sung lactose cần được thực hiện đúng cách, phù hợp với thể trạng từng bé để đạt hiệu quả tối ưu và tránh các rủi ro không mong muốn.
Nếu bé thuộc nhóm không dung nạp lactose, nghĩa là cơ thể không thể tiêu hóa hoặc hấp thụ lactose hiệu quả, cha mẹ cần lưu ý:
Trường hợp bé tiêu hóa lactose bình thường, bạn có thể yên tâm cho trẻ sử dụng các sản phẩm chứa lactose như sữa tươi, sữa bột, sữa chua, phô mai,… nhằm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày.
Tuy nhiên, vẫn cần lưu ý:
Việc bổ sung lactose cho trẻ cần dựa trên khả năng hấp thu và tình trạng sức khỏe của từng bé. Với trẻ không dung nạp lactose, cần chọn lựa nguồn dinh dưỡng thay thế phù hợp và theo dõi sát sao phản ứng của cơ thể.
Ngược lại, nếu trẻ dung nạp tốt, cha mẹ có thể yên tâm bổ sung nhưng cũng nên duy trì mức độ hợp lý, tránh lạm dụng. Đừng quên tham khảo ý kiến chuyên gia khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào để đảm bảo bé được chăm sóc đúng cách và phát triển toàn diện.
>>> Tìm hiểu thêm: Khoáng chất là gì? Tác dụng quan trọng với sức khỏe
Tóm lại, lactose là chất gì không còn là câu hỏi quá xa lạ với nhiều người quan tâm đến dinh dưỡng. Dù là nguồn năng lượng quý giá, lactose cũng có thể gây khó chịu nếu cơ thể không dung nạp được. Việc hiểu rõ lactose giúp bạn điều chỉnh chế độ ăn hợp lý hơn.
Bình Luận