Hang Sơn Đoòng – "kỳ quan đệ nhất động" của Việt Nam và thế giới – không chỉ nổi tiếng với vẻ đẹp hùng vĩ, hệ sinh thái độc đáo mà còn bởi lịch sử hình thành đầy ngoạn mục. Câu hỏi "hang Sơn Đoòng được hình thành như thế nào" luôn là điều khiến giới khoa học và du khách toàn cầu phải trầm trồ. Đây không chỉ là một hang động đơn thuần mà là một công trình kiến tạo vĩ đại của tự nhiên, trải qua hàng triệu năm biến đổi địa chất và sự bào mòn không ngừng nghỉ của nước. Bài viết này sẽ đưa bạn vào hành trình khám phá quá trình lịch sử hình thành hang Sơn Đoòng, những yếu tố tạo nên sự độc đáo của nó và những bí ẩn còn ẩn chứa bên trong.
Trước khi đi sâu vào tìm hiểu hang Sơn Đoòng được hình thành như thế nào, chúng ta hãy cùng điểm qua vài nét nổi bật về kỳ quan thiên nhiên này. Hang Sơn Đoòng, nằm trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình, Việt Nam, là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới tính theo thể tích. Hang Sơn Đoòng ở tỉnh nào? Chính là tỉnh Quảng Bình, một điểm đến nổi tiếng với hệ thống hang động đá vôi kỳ vĩ.
Hang được phát hiện lần đầu vào năm 1991 bởi người dân địa phương là ông Hồ Khanh, nhưng mãi đến năm 2009, Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh (BCRA) mới chính thức khảo sát và công bố quy mô khổng lồ của nó ra thế giới. Người tìm ra hang Sơn Đoòng - ông Hồ Khanh, đã góp phần mở ra một chương mới cho ngành du lịch và khám phá hang động tại Việt Nam.
Với chiều dài ước tính hang Sơn Đoòng dài bao nhiêu km lên tới gần 9km, cùng những khoang rộng lớn có thể chứa cả một khu phố, Sơn Đoòng thực sự là một thế giới ngầm riêng biệt. Vậy điều gì đã tạo nên một kiến trúc thiên nhiên vĩ đại đến vậy?
Hang Sơn Đoòng được hình thành từ đâu? Câu trả lời nằm ở sự kết hợp của địa chất và thủy văn qua hàng triệu năm. Phần lớn khu vực Phong Nha – Kẻ Bàng, nơi Sơn Đoòng tọa lạc, được cấu tạo từ các khối đá vôi cổ xưa, ước tính có tuổi đời khoảng 400 triệu năm.
Đá vôi là loại đá trầm tích được tạo thành chủ yếu từ khoáng chất canxit (calcium carbonate). Đặc tính quan trọng nhất của đá vôi trong việc hình thành hang động là khả năng bị hòa tan bởi nước có chứa axit cacbonic. Axit cacbonic được tạo ra khi carbon dioxide (CO2) trong không khí hoặc đất hòa tan vào nước mưa.
Quá trình này được gọi là karst hóa. Nước mưa thấm qua các khe nứt, vết đứt gãy trong khối đá vôi, từ từ hòa tan canxit và mở rộng các đường dẫn nước ngầm. Theo thời gian, những khe nứt nhỏ bé này dần trở thành các đường hầm lớn, sau đó là các hang động.
Lịch sử hình thành hang Sơn Đoòng gắn liền với một con sông ngầm khổng lồ. Các nhà khoa học tin rằng hàng triệu năm trước, một con sông lớn đã chảy ngầm bên dưới khối núi đá vôi. Dòng chảy mạnh mẽ của con sông, kết hợp với khả năng hòa tan của nước có tính axit, đã liên tục bào mòn và mở rộng các khe nứt, tạo ra những khoang rỗng khổng lồ.
Những đường đứt gãy lớn trong lòng núi đá vôi cũng đóng vai trò quan trọng. Nước dễ dàng xâm nhập và tập trung dòng chảy theo các đường đứt gãy này, khiến quá trình xói mòn diễn ra nhanh và mạnh hơn, tạo nên các hành lang rộng lớn của hang Sơn Đoòng.
Ước tính, hang Sơn Đoòng bao nhiêu tuổi? Các nhà khoa học cho rằng hang động này có niên đại khoảng 2-5 triệu năm tuổi, một khoảng thời gian đủ dài để dòng nước kiến tạo nên một tuyệt tác thiên nhiên vĩ đại đến vậy.
>>> Cùng tìm hiểu: Núi lửa được hình thành như thế nào
Không chỉ là một hang động lớn, hang Sơn Đoòng có gì đặc biệt chính là một thế giới riêng biệt với hệ sinh thái và cảnh quan không nơi nào có được, minh chứng cho sự kỳ diệu của thiên nhiên kỳ thú hang Sơn Đoòng.
Điểm đặc biệt nhất của Sơn Đoòng là sự tồn tại của hai hố sụt khổng lồ, nơi trần hang bị sụp đổ, cho phép ánh sáng mặt trời chiếu rọi vào sâu bên trong. Những hố sụt này tạo ra điều kiện độc đáo cho sự phát triển của một hệ sinh thái hang Sơn Đoòng riêng biệt.
Ánh sáng mặt trời cùng với hơi ẩm từ lòng đất đã tạo nên những khu rừng nguyên sinh thu nhỏ ngay trong lòng hang, được mệnh danh là "vườn địa đàng" và "khu vườn Edam". Tại đây, cây cối phát triển xanh tốt, tạo thành một khung cảnh siêu thực, khiến người xem ngỡ ngàng.
Trong lòng hang là một bảo tàng điêu khắc tự nhiên với vô số khối nhũ đá, măng đá, ngọc trai động và khối thạch nhũ hình thành từ hàng trăm nghìn năm. Đặc biệt, các khối măng đá ở Sơn Đoòng có kích thước khổng lồ, cao tới hàng chục mét, chứng tỏ quá trình kiến tạo diễn ra liên tục và kéo dài.
"Bức tường Việt Nam" (Great Wall of Vietnam) là một khối măng đá cao sừng sững, chặn đứng một phần hang, đòi hỏi du khách phải vượt qua bằng thang dây, là một trong những thử thách thú vị khi khám phá hang.
Sinh vật trong hang Sơn Đoòng cũng vô cùng phong phú và đặc hữu, thích nghi với môi trường sống thiếu ánh sáng. Nhiều loài cá, côn trùng, và động vật không xương sống khác chỉ tìm thấy được ở Sơn Đoòng. Sự tồn tại của các loài này cũng là một chỉ số quan trọng về điều kiện môi trường ổn định và độc đáo của hang động.
Thông tin về hang Sơn Đoòng không chỉ dừng lại ở vẻ đẹp tự nhiên mà còn cả câu chuyện về những nỗ lực khám phá và bảo tồn. Hang Sơn Đoòng có được UNESCO công nhận? Mặc dù bản thân hang Sơn Đoòng chưa được UNESCO công nhận riêng, nhưng nó nằm trong Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, vốn đã được UNESCO công nhận là Di sản Thiên nhiên Thế giới vào năm 2003 và 2015.
Việc tiếp cận hang Sơn Đoòng vô cùng khó khăn, đòi hỏi kinh nghiệm, thể lực và sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Chỉ có một số ít công ty du lịch được cấp phép khai thác các tour thám hiểm giới hạn số lượng khách, nhằm đảm bảo nguyên tắc du lịch bền vững và bảo vệ môi trường tự nhiên của hang. Những điều thú vị về hang Sơn Đoòng còn nằm ở chính hành trình chinh phục đầy thử thách này.
Hang Sơn Đoòng vẫn còn nhiều bí ẩn chưa được khám phá hết. Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu về địa chất, thủy văn, hệ sinh thái và khí hậu vi mô bên trong hang để hiểu sâu hơn về sự hình thành và các quá trình tự nhiên diễn ra ở đây. Đây là một phòng thí nghiệm tự nhiên khổng lồ cho các ngành khoa học.
>>> Xem nội dung liên quan: Vùng đất hậu giang được hình thành như thế nào
Câu chuyện về hang Sơn Đoòng được hình thành như thế nào là một minh chứng hùng hồn cho sức mạnh vô biên và sự kiên nhẫn của tạo hóa. Từ những khối đá vôi cổ xưa và dòng chảy miệt mài của sông ngầm qua hàng triệu năm, một kiệt tác thiên nhiên vĩ đại đã ra đời. Vị trí hang Sơn Đoòng không chỉ là một điểm đến trên bản đồ du lịch mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp tự nhiên kỳ vĩ và những nỗ lực phi thường của con người trong việc khám phá và bảo tồn. Hiểu rõ về quá trình hình thành của nó giúp chúng ta càng thêm trân trọng và ý thức hơn về trách nhiệm bảo vệ những di sản thiên nhiên vô giá này cho các thế hệ tương lai.
Bình Luận