Chùa Thập Pháp ở đâu luôn là thắc mắc của nhiều du khách yêu thích khám phá các địa điểm tâm linh nổi tiếng. Ngôi chùa này không chỉ mang giá trị lịch sử sâu sắc mà còn sở hữu kiến trúc độc đáo, không gian thanh tịnh thu hút đông đảo người đến tham quan và lễ phật.
Chùa Thập Tháp tọa lạc tại thôn Vạn Thuận, phường Nhơn Thành, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định, là một trong những ngôi chùa cổ có giá trị lịch sử và văn hóa nổi bật của vùng đất này.
Được xây dựng từ thế kỷ 17 trên ngọn đồi hình mai rùa, còn gọi là đồi Long Bích hay gò Thập Tháp, chùa mang trong mình nhiều dấu ấn lịch sử gắn liền với mười ngọn tháp Chăm cổ xưa từng bảo vệ thành Vijaya – nguồn gốc tên gọi “Thập Tháp.”
Chùa Thập Tháp hướng về phía Đông, trước cổng tam quan có ao sen thanh khiết, phía xa là núi Thiên Đinh Sơn tạo nên khung cảnh thiên nhiên hài hòa, thanh bình, rất phù hợp cho du khách tìm kiếm sự yên tĩnh, tịnh tâm.
Đây cũng là một trong những điểm đến tâm linh quan trọng của Bình Định, đại diện cho sự phát triển rực rỡ của Phật giáo Đàng Trong và là tổ đình của phái Lâm Tế.
Chùa Thập Tháp không chỉ thu hút khách hành hương mà còn hấp dẫn du khách bởi kiến trúc độc đáo cùng giá trị văn hóa, lịch sử sâu sắc. Được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa quốc gia, chùa góp phần bảo tồn và phát huy những tinh hoa truyền thống của vùng đất Bình Định.
Chùa cách thành phố Quy Nhơn khoảng 27km về phía Bắc, thuận tiện di chuyển theo quốc lộ 1A, qua phường Đập Đá, cầu Vạn Thuận rồi rẽ vào con đường nhỏ dẫn đến chùa chỉ khoảng 200m. Đây là điểm đến không thể bỏ qua khi du lịch Bình Định, đặc biệt với những ai yêu thích khám phá văn hóa và lịch sử Phật giáo.
Chùa Thập Tháp Di Đà tại Bình Định gắn liền với sự nghiệp của Thiền sư Nguyên Thiều – vị khai sơn nổi tiếng. Nguyên Thiều, họ Tạ, tự Hoán Bích, xuất thân từ phủ Triều Châu, Quảng Đông, Trung Quốc, xuất gia từ năm 19 tuổi tại chùa Báo Tự.
Năm 1677, Ngài theo thuyền buôn đến Quy Nhơn (nay thuộc Bình Định) và lập thảo am thờ Phật A Di Đà. Đến năm 1683, chùa Thập Tháp được xây dựng trên nền của mười ngọn tháp Chăm đổ nát, sử dụng gạch đá tái chế.
Sau khi hoàn thành, Thiền sư Nguyên Thiều được chúa Nguyễn Phúc Tần giao nhiệm vụ truyền bá Phật pháp khắp miền Đàng Trong. Ngài đã trao lại chùa cho Hòa thượng Đạo Nguyên và đệ tử xuất sắc Kỳ Phương trụ trì, đồng thời mở rộng nhiều ngôi chùa khác như Hà Trung, Phổ Đồng, Quốc Ân ở Thuận Hóa, và Giác Duyên tại Gia Định.
Nguyên Thiều còn trở về Trung Quốc thỉnh nhiều pháp trượng và kinh sách quý, ba bộ kinh cổ hiện vẫn được lưu giữ tại chùa.
>>>Thông tin liên quan: Chùa Thiên Hưng ở đâu tại Bình Định? Hướng dẫn từ A đến Z
Năm 1691, chúa Nguyễn Phúc Chu chính thức ban biển hiệu cho chùa với tên gọi “Thập Tháp Di Đà Tự.” Trải qua 16 đời truyền thừa, chùa từng là nơi tu hành của nhiều thiền sư danh tiếng như Liễu Triệt, Minh Lý, Phước Huệ – người được tôn làm Quốc sư và từng giảng dạy trong cung đình nhà Nguyễn, cũng như tại các Phật học đường nổi tiếng như Trúc Lâm và Tây Thiên.
Trong suốt hơn ba thế kỷ tồn tại, chùa Thập Tháp Di Đà chứng kiến nhiều biến cố lịch sử trọng đại của đất nước, đặc biệt là thời kỳ mở mang bờ cõi Đàng Trong dưới triều Nguyễn. Nơi đây từng là điểm tựa tinh thần vững chắc cho những lưu dân Việt khai hoang lập nghiệp và cũng là địa điểm chiến lược của nghĩa quân Tây Sơn trong các cuộc khởi nghĩa chống lại triều đình phong kiến.
Đến thời hiện đại, dưới sự trụ trì của Hòa thượng Huệ Chiểu (1898 – 1965), chùa Thập Tháp có những đóng góp quan trọng trong phong trào đấu tranh giành độc lập dân tộc. Ngài Huệ Chiểu từng là thành viên của Mặt trận Liên Việt khu V, đồng thời dẫn dắt Giáo hội Phật giáo Bình Định và cộng đồng Phật tử tích cực chống lại chế độ độc tài Ngô Đình Diệm.
Chùa Thập Tháp, với hơn 300 năm tuổi, là một công trình kiến trúc đặc sắc nằm tại Bình Định, nổi bật với sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và nét hiện đại qua nhiều lần trùng tu, gần nhất là vào năm 1997.
Mặc dù có sự pha trộn giữa cũ và mới, nhưng tổng thể kiến trúc chùa vẫn giữ nguyên tinh thần truyền thống đặc trưng của kiến trúc Phật giáo Việt Nam, thể hiện sự trang nghiêm, cổ kính nhưng giản dị.
Từ bên ngoài, lối vào chùa Thập Tháp được thiết kế dẫn qua một hồ sen thơ mộng, tạo nên không gian thanh tịnh ngay từ bước chân đầu tiên. Cổng chùa nổi bật với hai trụ biểu vuông cao, trên đỉnh đặt tượng sư tử uy nghiêm, thể hiện sự bảo vệ và linh thiêng.
Trên vòng cung cổng là hai chữ “Thập Tháp” được khắc rõ ràng, mang dấu ấn lịch sử. Ngay bên trong cổng, du khách sẽ bắt gặp tấm bình phong nổi bật với hình ảnh long mã phù đồ đặt trang trọng trên bệ chân quỳ, biểu tượng cho sự linh thiêng và quyền lực trong tín ngưỡng Phật giáo.
Lối đi chính dẫn vào chùa được xây dựng từ gạch Chăm cổ kính, mái lợp bằng ngói âm dương truyền thống, kết hợp với kiến trúc hình chữ “khẩu” đặc trưng, bao bọc bởi hai lớp tường chắc chắn tạo thành một không gian khép kín nhưng rất thoáng đãng.
Chùa Thập Tháp được chia thành bốn khu vực chính, gồm khu chánh điện, khu phương trượng, khu Tây đường và khu Đông đường, tất cả được kết nối với nhau bởi một sân rộng nằm ở trung tâm. Kiến trúc hình chữ “khẩu” này không chỉ tạo sự cân đối mà còn giúp tối ưu hóa không gian thờ tự và sinh hoạt trong chùa.
Khu chánh điện – trái tim linh thiêng của chùa
Chánh điện của chùa được xây dựng lại dưới sự trùng tu của Thiền sư Liễu Triệt vào năm 1749. Đây là công trình mái ngói âm dương, trên đỉnh mái trang trí lưỡng long tranh châu độc đáo, biểu tượng cho sự uy nghiêm và thiêng liêng.
Khu vực này gồm năm gian nhà, trong đó ba gian giữa được gọi là Đại Hùng Bảo Điện – nơi thờ tam thế Phật gồm Phật Thích Ca, Phật Di Đà và Phật Di Lặc cùng tượng Quan Âm Bồ Tát. Hai gian bên được sử dụng làm nơi sinh hoạt của các nhà sư.
Ngoài ra, bên trong chánh điện còn bài trí nhiều tượng cổ quý giá như Thập Bát La Hán, Thập Điện Minh Vương, Hộ Pháp, cùng các tổ sư Đạt Ma và Tì Ni Đa Lưu Chi, đa phần được chế tác trong thời kỳ Thiền sư Minh Lý (1871-1889).
Khu phương trượng – nơi thờ và nghỉ ngơi
Nằm ngay phía sau chánh điện, khu phương trượng được xây dựng năm 1924 dưới sự chỉ đạo của Quốc sư Phước Huệ. Khu này gồm ba gian, trong đó gian giữa dùng để thờ Hòa thượng Phước Huệ với bức chân dung toàn thân trang trọng.
Hai gian bên được bố trí làm nơi nghỉ ngơi dành cho khách và tăng sĩ. Kiến trúc mái ngói âm dương và xây dựng từ gạch truyền thống tiếp tục giữ vững phong cách cổ kính, trang nghiêm của chùa.
Khu Đông đường và Tây đường
Hai khu vực này nằm đối xứng nhau, mang chức năng tiếp khách và nơi ở của các tăng sĩ. Đông đường được trùng tu gần như hoàn toàn vào năm 1967 do hư hỏng nặng, trong khi Tây đường có kiến trúc tương tự khu phương trượng, là nơi thờ tổ khai sơn Nguyên Thiều cùng các vị kế thừa và phật tử quá cố.
Ở đây, chân dung tổ Nguyên Thiều được đặt trang trọng trên án thờ trước, phía sau là long vị của các trụ trì và những người có công trong việc xây dựng chùa qua các thời kỳ, tổng cộng 20 long vị.
>>>Khám phá thêm nội dung hay: Chùa Bảo Lâm ở đâu? Những điều bạn cần biết khi ghé thăm
Bên cạnh các khu vực chính, chùa còn có Nhà Thánh nằm ở phía Tây, kiến trúc đơn giản dùng để thờ Cửu Thiên Huyền Nữ, Quan Công, Thập Điện Diêm Vương và các vị thần khác. Phía Đông có nhà trù – khu vực bếp ăn gắn liền với Đông đường.
Ngoài ra, khu vườn tháp Tổ nằm ở phía Bắc chùa là nơi an trí 20 ngôi tháp cổ kính chứa nhục thân các vị trụ trì và chư tôn túc, góp phần làm tăng thêm nét linh thiêng của không gian. Phía sau chùa còn có tháp Bạch Hổ và tháp Hội Đồng, là điểm nhấn kiến trúc quan trọng.
Khi đến tham quan chùa Thập Tháp ở Bình Định, ngoài việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp kiến trúc và không gian linh thiêng, du khách còn được nghe kể về Hòn Đá Chém – một biểu tượng lịch sử đậm chất huyền thoại gắn liền với vùng đất Tây Sơn oai hùng.
Truyền thuyết kể lại rằng, Hòn Đá Chém từng là phiến đá được quân Nguyễn sử dụng làm giá kê thớt gỗ để chặt đầu những chiến binh Tây Sơn dũng cảm, đặt ngay trước cổng thành Hoàng Đế. Hòn đá này mang trong mình dấu tích của một thời kỳ chiến tranh khốc liệt, minh chứng cho sự khốc liệt của các cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc.
Về sau, khi hòa thượng Chơn Luận Phước Huệ làm trụ trì chùa, hòn đá được chuyển về đặt trang nghiêm tại bậc tam cấp trước khu vực Phương Trượng, phía sau chánh điện. Việc đặt hòn đá tại đây nhằm giúp nó luôn được “nghe” kinh kệ và lời niệm Phật hàng ngày, với mong muốn xóa bỏ oan khiên, chuyển hóa những oan nghiệt từ quá khứ, đem lại sự bình an cho những linh hồn đã khuất và cho cả mảnh đất này.
Ngày nay, hàng năm vào ngày 21 tháng Giêng âm lịch – ngày giỗ của hòa thượng Chơn Luận Phước Huệ, hàng ngàn Phật tử từ khắp nơi lại quy tụ về chùa Thập Tháp. Nhiều người không khỏi xúc động, rơi nước mắt khi nhớ về những anh hùng, hào kiệt thời Tây Sơn.
Đồng thời gửi gắm lòng thành kính và tưởng nhớ công lao của các vị tổ sư, những người đã góp phần gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa, lịch sử của vùng đất Bình Định.
Việc biết rõ chùa Thập Pháp ở đâu sẽ giúp bạn dễ dàng lên kế hoạch hành trình tham quan và trải nghiệm không gian linh thiêng nơi đây. Đừng quên chuẩn bị trang phục phù hợp và giữ gìn nét thanh tịnh khi ghé thăm ngôi chùa đặc biệt này để có một chuyến đi ý nghĩa và trọn vẹn. Chúc bạn có những trải nghiệm đáng nhớ tại chùa Thập Pháp!
Bình Luận