Chỉ số HGB là gì và có ý nghĩa ra sao trong xét nghiệm

Chỉ số HGB là gì là câu hỏi phổ biến khi nhận kết quả xét nghiệm máu. Đây là chỉ số quan trọng phản ánh lượng hemoglobin – protein vận chuyển oxy – trong máu, giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe tổng quát, đặc biệt là tình trạng thiếu máu.

Chỉ số HgB là gì? 

HgB (Hemoglobin) là thành phần chính của hồng cầu, đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan và mang khí carbonic (CO₂) từ mô trở lại phổi để đào thải. Nhờ có hemoglobin, máu có màu đỏ đặc trưng.

Giá trị bình thường của chỉ số HgB

Tùy theo giới tính, chỉ số hemoglobin trong máu sẽ khác nhau:

• Nam giới: 13 – 16 g/dL
• Nữ giới: 12,5 – 14,2 g/dL

Sự chênh lệch so với ngưỡng bình thường có thể cảnh báo tình trạng sức khỏe:

• HgB cao: có thể gặp ở người sống tại vùng cao, người bị mất nước nhiều hoặc mắc bệnh tim phổi mãn tính.
• HgB thấp: thường gặp khi cơ thể thiếu máu, chảy máu kéo dài, hoặc do rối loạn làm tan hồng cầu.

Các dạng hemoglobin thường gặp

Hemoglobin tồn tại ở nhiều dạng khác nhau, mỗi loại có vai trò và đặc điểm riêng:

• Hemoglobin A: là loại phổ biến nhất ở người trưởng thành. Thiếu hụt HbA có liên quan đến bệnh lý di truyền như thalassemia.
• Hemoglobin F: thường xuất hiện ở thai nhi và trẻ sơ sinh. Trong một số bệnh lý như bạch cầu cấp, thiếu máu nặng, tỷ lệ HbF có thể tăng bất thường.
• Hemoglobin A2: hiện diện với tỷ lệ nhỏ ở người lớn và được xem là dạng hemoglobin bình thường.

Ý nghĩa của xét nghiệm HgB

Xét nghiệm Hemoglobin (HgB) là một phần quan trọng trong tổng phân tích tế bào máu, giúp phát hiện các rối loạn liên quan đến thiếu máu hoặc tình trạng thiếu oxy trong cơ thể. Khi nồng độ hemoglobin quá thấp, cơ thể sẽ không được cung cấp đủ oxy, từ đó dẫn đến mệt mỏi, chóng mặt, giảm hiệu suất làm việc.

Nếu HgB dưới 8 g/dL, đây là dấu hiệu thiếu máu nặng. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định truyền máu, đặc biệt nếu người bệnh có triệu chứng rõ rệt hoặc có bệnh lý nền đi kèm.

Một số yếu tố kỹ thuật hoặc sinh lý có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm HgB, chẳng hạn:

• Hoạt động thể chất quá mức ngay trước khi lấy máu
• Garo bị siết quá lâu, khiến máu bị cô đặc tạm thời
• Mỡ máu cao hoặc số lượng bạch cầu tăng cao bất thường có thể tạo ra kết quả dương tính giả
• Thuốc sử dụng trước xét nghiệm: Một số loại kháng sinh, aspirin hoặc sulfonamid có thể làm giảm nồng độ HgB, methyldopa hoặc gentamycin có thể làm tăng chỉ số này

Vì sao phụ nữ thường có chỉ số HgB thấp hơn?

Phụ nữ, đặc biệt là trong kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ, có nguy cơ thiếu máu cao hơn do mất máu và nhu cầu tạo máu tăng lên. Trong thai kỳ, cơ thể cần nhiều sắt và axit folic để sản xuất hồng cầu nuôi dưỡng thai nhi. Nếu không bổ sung đủ vi chất này, nguy cơ thiếu máu rất dễ xảy ra.

Vì vậy, phụ nữ mang thai cần được theo dõi chặt chẽ chỉ số máu, xét nghiệm định kỳ để phát hiện và điều chỉnh kịp thời tình trạng thiếu máu.

>>> Click để xem thêm: Chỉ số HBsAg là gì và có nguy hiểm cho sức khỏe không?

Phòng ngừa thiếu máu và duy trì chỉ số HgB ổn định

Để giữ cho hàm lượng hemoglobin trong máu luôn ở mức ổn định, bạn cần chú trọng đến chế độ dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt và tầm soát sức khỏe định kỳ.

Dinh dưỡng hợp lý, đầy đủ vi chất

• Tăng cường thực phẩm giàu sắt: Ưu tiên các loại thịt đỏ, gan động vật, cá biển, trứng và sữa, đây là nguồn cung cấp sắt heme – dễ hấp thu hơn so với sắt thực vật.
• Bổ sung folate tự nhiên: Tìm thấy nhiều trong các loại đậu, rau lá xanh đậm, ngũ cốc nguyên cám – folate giúp tủy xương sản xuất hồng cầu hiệu quả.
• Kết hợp với vitamin C: Cam, chanh, bưởi, dâu… giúp tăng khả năng hấp thu sắt từ thức ăn.
• Không quên vitamin B12: Có trong sữa, trứng, cá và thịt gia cầm – B12 rất cần thiết cho quá trình tạo máu.

Bổ sung viên sắt và acid folic khi cần thiết

• Uống vào thời điểm phù hợp, thường là giữa hai bữa ăn hoặc trước giờ ngủ tối, để tối ưu hấp thu.
• Không dùng chung với trà, cà phê, sữa hoặc thực phẩm chứa canxi, vì các thành phần này có thể ức chế hấp thu sắt.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng liều và đúng loại sắt phù hợp với tình trạng sức khỏe.

Tầm soát sức khỏe định kỳ

• Xét nghiệm máu định kỳ giúp phát hiện sớm các rối loạn về máu như thiếu máu thiếu sắt hoặc thiếu vitamin.
• Đặc biệt quan trọng với phụ nữ đang mang thai, người lớn tuổi, và những người có tiền sử bệnh mạn tính như thận, tim mạch hoặc bệnh lý đường tiêu hóa.

>>> Click để xem thêm: Chỉ số HCT là gì và tìm hiểu các mức độ bình thường

Hiểu rõ chỉ số HGB là gì sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường. Nếu chỉ số này lệch khỏi mức bình thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời và chính xác.