Bạch hầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm, từng gây ra nhiều đại dịch và là nỗi ám ảnh của nhân loại trong quá khứ. Mặc dù đã có vắc-xin hiệu quả, nhưng các đợt bùng phát lẻ tẻ vẫn có thể xảy ra, đặc biệt ở những vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Vậy bạch hầu là bệnh như thế nào, triệu chứng ra sao và cách phòng tránh hiệu quả là gì? Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và toàn diện nhất về căn bệnh này.
Để hiểu rõ bạch hầu là bệnh như thế nào, trước tiên chúng ta cần nắm được bạch hầu là gì. Bạch hầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn Corynebacterium diphtheriae gây ra. Vi khuẩn này sản xuất ra một loại độc tố mạnh mẽ có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là tim, hệ thần kinh và thận. Bệnh thường ảnh hưởng đến đường hô hấp trên (họng, amidan, thanh quản, mũi) nhưng cũng có thể gây nhiễm trùng da.
Vi khuẩn bạch hầu (Corynebacterium diphtheriae) là một trực khuẩn gram dương, không di động và không sinh nha bào. Đặc điểm nguy hiểm nhất của vi khuẩn này là khả năng sản xuất ngoại độc tố bạch hầu (diphtheria toxin). Chính độc tố này chứ không phải bản thân vi khuẩn gây ra các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh.
Bạch hầu có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến hơn ở trẻ em chưa được tiêm chủng hoặc tiêm chủng không đầy đủ. Người lớn cũng có thể mắc bệnh nếu miễn dịch suy giảm hoặc chưa được tiêm nhắc lại vắc-xin.
Để biết tại sao bị bệnh bạch hầu và bệnh bạch hầu lây qua đâu, chúng ta cần tìm hiểu về cơ chế lây truyền của vi khuẩn.
Bạch hầu lây qua đường gì chủ yếu là qua đường hô hấp. Vi khuẩn bạch hầu thường lây lan từ người sang người qua các giọt bắn nhỏ li ti (hạt khí dung) phát tán vào không khí khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc nói chuyện. Người lành hít phải các giọt bắn này sẽ bị nhiễm bệnh. Đây là con đường lây truyền phổ biến nhất và là nguyên nhân chính gây ra các đợt dịch bạch hầu.
Tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ vết thương hoặc tổn thương da của người bị bạch hầu da cũng có thể lây bệnh. Tuy nhiên, hình thức lây truyền này ít phổ biến hơn so với đường hô hấp.
Mặc dù hiếm, nhưng vi khuẩn bạch hầu cũng có thể lây truyền gián tiếp qua các vật dụng bị nhiễm dịch tiết của người bệnh, như khăn mặt, cốc chén, đồ chơi.
Nguồn gốc bệnh bạch hầu chính là từ người bệnh hoặc người lành mang vi khuẩn không có triệu chứng. Người mang vi khuẩn có thể lây bệnh cho người khác ngay cả khi họ không biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Điều này làm cho việc kiểm soát dịch bệnh trở nên khó khăn hơn.
Việc nhận biết sớm dấu hiệu của bệnh bạch hầu là rất quan trọng để điều trị kịp thời và ngăn chặn sự lây lan. Bạch hầu triệu chứng thường xuất hiện sau 2-5 ngày phơi nhiễm.
Bạch hầu biểu hiện đặc trưng nhất là sự xuất hiện của một màng giả màu trắng xám, dai, dính chặt vào niêm mạc họng, amidan, hoặc mũi. Màng giả này là hỗn hợp của vi khuẩn, tế bào chết, và fibrin, nếu cố gắng bóc ra sẽ gây chảy máu và đau đớn.
Cách nhận biết bệnh bạch hầu cần dựa vào cả triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm xác định vi khuẩn. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, đặc biệt là đau họng kèm theo sốt và màng giả ở họng, cần đến ngay cơ sở y tế.
>>> Đọc để hiểu thêm: Cơ thể chúng ta được hình thành như thế nào
Vậy bạch hầu có nguy hiểm không và diễn biến bệnh bạch hầu như thế nào? Bạch hầu là một bệnh rất nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Sau thời gian ủ bệnh (2-5 ngày), bệnh khởi phát với các triệu chứng nhẹ như sốt, đau họng. Trong vòng vài ngày, màng giả hình thành và lan rộng. Độc tố bạch hầu bắt đầu xâm nhập vào máu, gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở tim, thận, và hệ thần kinh. Các biến chứng này có thể xuất hiện sau vài ngày hoặc vài tuần kể từ khi bệnh khởi phát.
Với những biến chứng nghiêm trọng này, bạch hầu có nguy hiểm không là một câu hỏi không cần bàn cãi. Tỷ lệ tử vong của bệnh bạch hầu có thể lên tới 5-10%, và cao hơn ở trẻ nhỏ.
Bạch hầu có chữa được không? Câu trả lời là có, nếu được chẩn đoán sớm và điều trị tích cực.
Thời gian phục hồi từ bạch hầu có thể kéo dài, đặc biệt nếu có biến chứng. Bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ sau khi xuất viện để phát hiện và xử lý kịp thời các di chứng.
Cách phòng bệnh bạch hầu hiệu quả nhất là thông qua tiêm chủng.
Tiêm chủng bệnh bạch hầu là biện pháp phòng ngừa quan trọng nhất và hiệu quả nhất. Vắc-xin bạch hầu thường được kết hợp với uốn ván và ho gà (vắc-xin DPT hoặc Tdap).
>>> Cùng tìm hiểu: Sỏi thận hình thành như thế nào
Dịch bạch hầu thường bùng phát ở những khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp, vệ sinh kém, hoặc những nơi có sự di chuyển dân cư lớn mà không đảm bảo miễn dịch cộng đồng.
Nếu bạn có các triệu chứng như đau họng, sốt nhẹ, đặc biệt là kèm theo màng giả màu trắng xám ở họng hoặc amidan, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xét nghiệm. Chỉ có xét nghiệm y tế mới có thể xác định chính xác bạn có bị nhiễm bạch hầu hay không.
Tiêm phòng bạch hầu nói chung là an toàn. Các tác dụng phụ thường nhẹ và tự hết, bao gồm đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm, sốt nhẹ. Các phản ứng nghiêm trọng rất hiếm gặp.
Có, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bạch hầu có thể để lại di chứng nghiêm trọng như liệt dây thần kinh, yếu cơ, tổn thương tim vĩnh viễn, và suy thận.
Bạch hầu là bệnh như thế nào? Đó là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có khả năng gây tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả thông qua tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch. Hãy chủ động tìm hiểu về dấu hiệu của bệnh bạch hầu, thực hiện các biện pháp phòng ngừa, và đảm bảo bản thân cùng gia đình được tiêm vắc-xin đầy đủ để bảo vệ sức khỏe và góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn hơn trước dịch bệnh này.
Bình Luận