Điện Hòn Chén có lịch sử lâu đời, được xây dựng lần đầu vào thời vua Gia Long với mục đích ban đầu là thờ Đạo Giáo. Trong các tài liệu cổ, điện từng mang tên Ngọc Trản Sơn Từ, nghĩa là ngôi điện tọa lạc trên núi Ngọc Trản – nơi linh thiêng bên dòng sông Hương.
Đến thời vua Đồng Khánh, câu chuyện điện Hòn Chén lại gắn với một dấu mốc đặc biệt. Khi chưa được vua cha Tự Đức truyền ngôi, Đồng Khánh đã cùng thân mẫu lên đền cầu khấn Thánh Mẫu Thiên Y A Na để xin chỉ dẫn về vận mệnh. Theo truyền thuyết, Thánh Mẫu đã linh ứng, báo trước ông sẽ được toại nguyện.
Sau khi lên ngôi năm 1886, để tạ ơn Mẫu, vua Đồng Khánh cho tu bổ điện khang trang hơn, đúc thêm nhiều đồ thờ quý giá và đổi tên thành Huệ Nam Điện – tên gọi mang hàm ý thiêng liêng và biết ơn sâu sắc.
Kiến trúc điện Hòn Chén tại Huế khiến du khách ấn tượng bởi sự hòa quyện giữa nghệ thuật trang trí truyền thống và không gian linh thiêng bên núi Ngọc Trản. Từ cuối thế kỷ 19, nơi đây đã được đánh giá là một trong những công trình mang đậm tính nghệ thuật, tiêu biểu cho kiến trúc cung đình kết hợp với tín ngưỡng dân gian.
Tổ hợp điện Hòn Chén bao gồm khoảng 10 công trình lớn nhỏ, nằm rải rác ở sườn núi và đều hướng ra dòng sông Hương thơ mộng. Xung quanh là cây xanh rợp bóng, tạo nên một khung cảnh thanh tịnh và đầy thiêng liêng.
Trong số đó, nổi bật nhất là điện Minh Kính Đài – trung tâm thờ tự chính, được chia thành ba phần: Thượng cung (Đệ Nhất cung), Đệ Nhị cung và Đệ Tam cung, lần lượt dành cho khu thờ Thánh Mẫu, nơi để đồ tế lễ và khu dâng hương.
Bên trái Minh Kính Đài là các công trình như dinh Ngũ Hành, am Ngoại Cảnh, bàn thờ các quan, động thờ Ông Hổ. Bên phải gồm nhà Quan Cư, chùa Thánh và Trinh Cát Viện. Sát bờ sông là am Thủy Phủ – không gian thờ nước thiêng liêng.
Một điểm đặc sắc của điện Hòn Chén là kỹ thuật khảm sành sứ tinh xảo được áp dụng rộng rãi trên nhiều công trình, tạo nên vẻ đẹp độc đáo, mang đậm chất Huế. Hiện nay, nơi đây còn lưu giữ hơn 600 cổ vật thuộc 284 loại khác nhau, phản ánh giá trị tâm linh và nghệ thuật quý báu qua nhiều thế kỷ.
>>>Đọc thêm để hiểu rõ hơn: Đền thờ Mẹ Suốt ở đâu và những điều bạn nên biết khi ghé thăm
Các hoạt động tham quan điện Hòn Chén mang đến cho du khách trải nghiệm trọn vẹn từ chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo, khám phá truyền thuyết huyền bí đến hòa mình vào lễ hội tâm linh đặc sắc.
Khi đến điện Hòn Chén, du khách sẽ được khám phá không gian kiến trúc truyền thống đậm nét văn hóa, lịch sử đặc sắc. Đây không chỉ là địa điểm tâm linh linh thiêng mà còn là điểm check-in lý tưởng với nhiều công trình độc đáo, mang đậm dấu ấn cổ kính.
Tuy nhiên, du khách cần lưu ý ăn mặc lịch sự, kín đáo để tôn trọng không gian thờ cúng thiêng liêng tại đây.
Điện Hòn Chén gắn liền với nhiều truyền thuyết và giai thoại bí ẩn được người dân truyền lại qua nhiều thế hệ:
Lễ hội điện Hòn Chén diễn ra hàng năm trên dòng sông Hương mang đậm không khí văn hóa dân gian và tín ngưỡng thờ Thánh Mẫu Thiên Y A Na. Du khách sẽ được chứng kiến các hoạt động như rước thần (lễ nghinh thần) từ điện Hòn Chén về đình làng Hải Cát trên những chiếc thuyền được trang trí rực rỡ cờ hoa, cùng tiếng hát văn ngân nga từ các cô đồng, phường bát.
Lễ chánh tế là phần nghi lễ trọng tâm với nhiều hoạt động truyền thống như tế làng, phóng sanh, thả đèn hoa đăng, mang đến không gian linh thiêng, huyền ảo và thu hút đông đảo người dân địa phương cũng như khách du lịch tham dự.
Một trong những điểm nổi bật nhất tại điện Hòn Chén là nghi lễ hầu đồng, còn gọi là hầu bóng, đồng bóng – một hình thức giao tiếp giữa con người và thần linh qua các ông đồng, bà đồng. Trong nghi lễ này, các đồng nhân mặc trang phục thần linh, nhảy múa theo nhạc và lời ca hát chầu văn, tạo nên không khí linh thiêng và sống động.
Khi thần linh nhập vào thân xác ông đồng, bà đồng, họ trở thành hiện thân của vị thần để ban phúc, xua tà ma và chữa lành bệnh tật cho người tham dự. Quá trình này được hỗ trợ bởi hát văn – loại hình âm nhạc dân gian đặc trưng nhằm giúp việc nhập đồng được trọn vẹn và linh nghiệm.
Phần cao trào của nghi lễ là lúc các vị Thánh phát lộc bằng tiền hoặc vật phẩm linh thiêng, thu hút sự hào hứng và náo nhiệt của người tham gia. Người điều hành nghi lễ được gọi chung là Thanh Đồng, trong đó nam gọi là “cậu”, nữ gọi là “cô” hoặc “bà đồng”.
Những trải nghiệm văn hóa tâm linh tại điện Hòn Chén không chỉ giúp du khách hiểu sâu sắc về tín ngưỡng bản địa mà còn đem lại cảm xúc khó quên trong hành trình khám phá cố đô Huế.
>>>Xem thêm kiến thức: Vị trí đền Chợ Củi ở đâu? Hướng dẫn chi tiết nhất
Khi đến tham quan điện Hòn Chén, du khách nên lưu ý một số điều quan trọng để có chuyến đi an toàn và ý nghĩa.
Do đường bộ dẫn vào điện khá hẹp và có phần nguy hiểm, bạn nên ưu tiên di chuyển bằng thuyền trên sông Hương để tận hưởng trải nghiệm thú vị và an toàn hơn.
Trong khu vực điện thờ, việc chụp hình bị hạn chế, vì vậy bạn cần tôn trọng quy định này để giữ không gian linh thiêng.
Ngoài ra, du khách cần ăn mặc lịch sự, tránh trang phục hở hang để duy trì sự trang nghiêm và thanh tịnh nơi đây.
Tránh gây ồn ào hay đùa giỡn trong khu vực điện, đồng thời giữ gìn vệ sinh chung để bảo vệ cảnh quan và môi trường.
Đặc biệt, dù trong mùa lễ hội có nhiều người dân địa phương thực hiện nghi lễ thả vàng mã xuống sông Hương để cầu may, bạn không nên bắt chước vì hành động này ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái và gây ô nhiễm môi trường nước.
Tuân thủ những lưu ý trên sẽ giúp chuyến tham quan điện Hòn Chén của bạn trở nên trọn vẹn và ý nghĩa hơn.
Điện Hòn Chén ở đâu không chỉ giúp bạn tìm thấy điểm đến tâm linh lý tưởng mà còn mở ra hành trình khám phá lịch sử và văn hóa đặc sắc của Huế. Ghé thăm điện Hòn Chén, bạn sẽ cảm nhận rõ nét sự giao hòa giữa thiên nhiên và tâm linh, tạo nên trải nghiệm khó quên trong chuyến đi của mình.
Bình Luận