Đền Bạch Mã ở đâu là câu hỏi được nhiều du khách và người dân Hà Nội quan tâm khi muốn khám phá nét đẹp văn hóa và tín ngưỡng truyền thống của Thăng Long Tứ Trấn. Nằm tại trung tâm phố cổ, đền Bạch Mã không chỉ là nơi thờ tự linh thiêng mà còn là điểm đến hấp dẫn với kiến trúc cổ kính, lịch sử lâu đời, thu hút đông đảo người dân và khách tham quan.
Đền Bạch Mã ở Nghệ An tọa lạc tại thôn Tân Hà, xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, là điểm du lịch tâm linh nổi bật của vùng đất này. Ngôi đền được xây dựng trên khu đất phong thủy đẹp, không gian rộng rãi, thoáng đãng, phía trước là dòng sông uốn quanh, phía sau là con đường kết nối quốc lộ 49 với đường mòn Hồ Chí Minh, tạo nên vị trí thuận lợi và cảnh quan hài hòa.
Đây là điểm đến lý tưởng cho du khách muốn khám phá nét văn hóa truyền thống và lịch sử lâu đời tại Thanh Chương, Nghệ An.
Đền Bạch Mã là một trong những di tích lịch sử nổi tiếng tại Hà Nội, được xây dựng từ thế kỷ 9 nhằm thờ phụng Thần Long Đỗ – vị thần được người dân tôn kính, bảo vệ vùng đất Thăng Long xưa. Ngôi đền nằm ở phía Đông thành Đại La cổ, trở thành nơi linh thiêng gắn bó với nhiều câu chuyện huyền thoại và dấu ấn lịch sử quan trọng của kinh thành Thăng Long.
Đền Bạch Mã Nghệ An là một trong những điểm đến tâm linh nổi bật, gắn liền với nhiều câu chuyện lịch sử và truyền thuyết đặc sắc của vùng đất xứ Nghệ. Ngôi đền này thờ vị danh tướng Phan Đà, người con ưu tú của thôn Chi Linh, xã Võ Liệt, huyện Thổ Du – một chiến binh tài ba, nổi danh về trí tuệ và võ nghệ từ thuở nhỏ.
Phan Đà trở thành dũng tướng xuất sắc trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo khi ông gia nhập nghĩa quân năm 1418, ngay tại căn cứ Nghệ An. Ông đã có nhiều chiến công hiển hách trên mặt trận chống quân xâm lược.
Tuy nhiên, trong một lần cải trang đi trinh sát quân thù, Phan Đà không may bị phát hiện và hy sinh khi tuổi đời mới 24, sau trận chiến ác liệt.
Vì danh tướng thường mặc áo giáp trắng, cưỡi ngựa trắng, vua Lê Thái Tổ đã cho lập đền thờ ngay tại nơi ông ngã xuống và đặt tên là đền Bạch Mã – ngụ ý tưởng nhớ vị “Ngựa trắng” dũng mãnh.
Ngôi đền nhanh chóng được nhà vua ban sắc phong thuộc hàng “Điển lễ quốc tế”, tức được tổ chức tế lễ theo nghi thức nhà nước do quan triều đình chủ trì, khẳng định tầm quan trọng và sự tôn kính của triều đình đối với Phan Đà.
Theo truyền thống, đền Bạch Mã Nghệ An được coi là nơi thờ vị Thượng Đẳng tối linh tôn thần, với hơn 100 đạo sắc phong qua các triều đại phong kiến. Sự linh thiêng của thần đền được nhân dân địa phương truyền tụng qua nhiều thế hệ, với nhiều câu chuyện về việc thần phù hộ giúp dân vượt qua thiên tai, giặc giã.
Ngoài ra, đền còn là chứng nhân lịch sử của nhiều sự kiện quan trọng. Trong quá khứ, nhiều vua chúa từng ghé thăm đền Bạch Mã Nghệ An để cầu đảo, ban sắc phong và dâng lễ vật, củng cố vị thế thiêng liêng của đền trong đời sống tinh thần người dân.
Đặc biệt, trong giai đoạn cách mạng 1930-1931, đền Bạch Mã từng là địa điểm tổ chức hoạt động bí mật của tổ chức Nông hội xã Võ Liệt. Năm 1945, nơi đây cũng là điểm tập kết quan trọng của nhân dân trước khi tiến hành lật đổ chính quyền thực dân phong kiến.
Hiện nay, đền Bạch Mã Nghệ An không chỉ là địa điểm tâm linh linh thiêng mà còn thu hút đông đảo du khách gần xa đến tham quan, tìm hiểu văn hóa và lịch sử vùng đất xứ Nghệ. Lễ hội đền Bạch Mã hàng năm vẫn được tổ chức trang trọng với các nghi lễ truyền thống, thu hút sự quan tâm lớn từ cộng đồng.
>>>Đọc thêm để hiểu rõ hơn: Đền Voi Phục ở đâu? Hành trình tìm về di tích thờ vị thần
Nằm trong danh sách những điểm đến nổi bật của du lịch Nghệ An – Hà Tĩnh, đền Bạch Mã không chỉ nổi tiếng bởi sự tích về danh tướng Phan Đà mà còn thu hút du khách bởi giá trị kiến trúc và nét văn hóa đặc trưng của vùng đất xứ Nghệ.
Kiến trúc ấn tượng, mang đậm dấu ấn truyền thống
Bước vào đền Bạch Mã Nghệ An, du khách sẽ choáng ngợp bởi cổng Tam quan đồ sộ, thể hiện sự uy nghiêm và trang trọng. Tiếp tục hành trình, các tượng điêu khắc tinh xảo như voi, hổ, ngựa, rồng, nghê được bài trí khắp nơi, tạo nên không gian nghệ thuật độc đáo, đậm chất truyền thống Việt.
Nổi bật trong quần thể là nghi môn với ba cửa chính – môn chính, tả môn và hữu môn – được trang trí công phu và tinh tế. Nhà Tả vu, Hữu vu nằm sát bên là nơi lưu giữ đồ thờ tự trang nghiêm, thể hiện sự tôn kính đối với các vị thần.
Khu vực Nhà Hạ điện là công trình kiến trúc độc đáo, với kết cấu tứ trụ và mái chồng diềm 8 lớp lợp ngói mũi hài đặc trưng. Tiếp đến là Nhà Trung điện, nơi đặt bàn thờ cùng hương án và lễ vật.
Đặc biệt, chính giữa Nhà Thượng điện có bức đại tự khảm hai chữ Hán “Tối linh” thể hiện sự linh thiêng của ngôi đền. Bàn thờ thần Bạch Mã tại đây được thiết kế long trọng với ngai thờ và bài vị, khẳng định vị thế quan trọng của vị thần trong tín ngưỡng địa phương.
Kho tàng cổ vật quý giá lưu giữ tại đền
Đền Bạch Mã Nghệ An còn được biết đến với kho hiện vật phong phú có giá trị lịch sử và nghệ thuật. Nơi đây lưu giữ nhiều cổ vật quý như hai tượng voi đá, long ngai đầu rồng, bốn bộ bát bửu, kiệu rồng, 28 lục lạc đồng, các mâm ngũ quả, nhà vàng nhà bạc cùng nhiều bát hương cổ kính – tất cả góp phần làm nên giá trị văn hóa độc đáo của đền.
Lễ hội đền Bạch Mã – một trong những sự kiện văn hóa truyền thống tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội – thu hút đông đảo người dân và du khách mỗi năm. Lễ hội diễn ra trong hai ngày chính, từ ngày 12 đến 13 tháng 2 âm lịch, với nhiều nghi thức đặc sắc và hoạt động văn hóa truyền thống phong phú.
Ngày 12/02 âm lịch – Ngày chính hội
Vào sáng sớm ngày chính hội, đội rước kiệu của đền Bạch Mã bắt đầu diễu hành từ đền Mã Mây, xuyên qua các con phố lớn của Hà Nội để tiến về đền Bạch Mã. Đoàn rước được dẫn đầu bởi đội múa rồng, múa sư tử sôi động, kế tiếp là đội cờ, trống chiêng, sinh tiền, đánh bồng cùng ban nhạc bát âm truyền thống.
Đặc biệt, đoàn rước còn có đội kiệu lễ vật trang nghiêm với đầy đủ tàn, tán, lọng cùng đội tế nam quan và dâng hương nữ quan. Một điểm nhấn thú vị là mô hình trâu có kích thước bằng trâu thật, biểu tượng cho lễ tiến Xuân Ngưu, được đưa vào đoàn rước để tạo thêm phần linh thiêng và sinh động.
Lễ khai mạc được mở đầu bằng nghi thức Lễ cáo thỉnh do người trông coi đền chủ trì. Tiếp đó, đội tế nam đền Bạch Mã thực hiện Lễ tế Thánh trang nghiêm. Sau lễ tế, mô hình trâu được rước ra bờ sông Hồng để tiến hành nghi thức “hóa” trâu – một phần quan trọng trong nghi lễ truyền thống nhằm cầu phúc cho mùa màng bội thu và sức khỏe cho người dân.
Vào đầu giờ chiều cùng ngày, đội tế nữ dâng hương, lễ Thánh tại đền Bạch Mã, tiếp nối là phần lễ Thánh mở rộng với sự tham gia của nhân dân và du khách thập phương.
Ngày 13/02 âm lịch – Ngày bế mạc lễ hội
Sáng ngày cuối cùng của lễ hội, các bô lão trong trang phục truyền thống đội tế nam tập trung tại đền để tiến hành Lễ tế Thánh cuối cùng. Chiều cùng ngày, đội tế nam và dâng hương nữ của các làng lân cận cũng tham gia Lễ tế Thánh, tạo nên không khí trang nghiêm và đậm đà bản sắc dân gian.
Sau khi hoàn tất các nghi thức tế lễ, Lễ tế giã hội chính thức khép lại với sự tham gia của đội tế nam đền Bạch Mã, đánh dấu sự kết thúc cho mùa lễ hội truyền thống năm nay.
>>>Xem thêm kiến thức: Đền Quán Thánh ở đâu? Hướng dẫn chi tiết cho người lần đầu đi
Hoạt động văn hóa, giải trí trong lễ hội
Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, lễ hội đền Bạch Mã còn hấp dẫn du khách bởi các chương trình văn hóa nghệ thuật đặc sắc. Du khách có cơ hội thưởng thức các tiết mục chầu văn, ca trù, chèo, quan họ truyền thống được biểu diễn ngay tại sân đình và sân khấu ngoài trời.
Ngoài ra, các màn trình diễn võ thuật dân gian cũng góp phần làm sống động không khí lễ hội, thu hút đông đảo người dân địa phương cùng du khách thập phương hòa mình vào không gian văn hóa đặc sắc của Hà Nội xưa.
Đền Bạch Mã ở đâu không chỉ là câu hỏi địa lý mà còn là hành trình tìm hiểu giá trị văn hóa và tâm linh sâu sắc của Thăng Long xưa. Ghé thăm đền, bạn sẽ cảm nhận được không gian yên bình, trang nghiêm và những câu chuyện lịch sử gắn liền với sự phát triển của Hà Nội. Đây là điểm đến không thể bỏ qua khi khám phá thủ đô ngàn năm văn hiến.
Bình Luận