Chỉ số eos là gì? Những điều người bệnh cần hiểu rõ ngay

Trong các kết quả xét nghiệm máu tổng quát, bạn có thể bắt gặp thuật ngữ chỉ số EOS. Vậy chỉ số EOS là gì, vì sao bác sĩ lại quan tâm đến nó và làm thế nào để hiểu đúng chỉ số này? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Chỉ số EOS là gì?

EOS là viết tắt của từ Eosinophils, một loại tế bào bạch cầu có trong máu và mô cơ thể. Tế bào eosinophil có vai trò chính trong việc đáp ứng miễn dịch, đặc biệt là chống lại ký sinh trùng, virus, vi khuẩn và liên quan đến các phản ứng dị ứng như hen suyễn, nổi mề đay, viêm mũi dị ứng...

Chỉ số EOS trong xét nghiệm máu thể hiện tỷ lệ hoặc số lượng tuyệt đối của bạch cầu eosinophil trong máu ngoại vi. Nó thường được tính bằng hai cách:

• EOS (%): tỷ lệ phần trăm eosinophil trên tổng số bạch cầu.
• EOS (abs): số lượng tuyệt đối eosinophil (tính theo đơn vị tế bào/μL).

Chỉ số EOS bao nhiêu là bình thường?

Giá trị bình thường của EOS có thể thay đổi đôi chút tùy vào phòng xét nghiệm, độ tuổi và tình trạng sức khỏe, nhưng nhìn chung:

• EOS % bình thường: từ 1 – 6% tổng số lượng bạch cầu.
• EOS tuyệt đối bình thường: từ 100 – 400 tế bào/μL.

Nếu chỉ số EOS vượt quá ngưỡng trên, điều đó cho thấy bạn có thể đang gặp tình trạng tăng eosinophil máu.

>>> Click để xem thêm: Hiểu rõ chỉ số DXY là gì và vai trò của nó trong tài chính

Nguyên nhân khiến chỉ số EOS tăng cao

Tăng chỉ số EOS là dấu hiệu cảnh báo một số bất thường trong hệ miễn dịch hoặc phản ứng viêm của cơ thể. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

Phản ứng dị ứng

Một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến chỉ số EOS tăng là dị ứng. Cơ thể phản ứng với các yếu tố như phấn hoa, thức ăn, thuốc, hoặc côn trùng đốt, sẽ kích thích eosinophil sản sinh nhiều hơn. Các bệnh dị ứng liên quan bao gồm:

• Hen phế quản
• Viêm mũi dị ứng
• Viêm da dị ứng
• Mề đay mạn tính

Nhiễm ký sinh trùng

Eosinophil có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng bằng cách phóng thích enzyme. Vì vậy, các bệnh do giun sán, amip, sán lá gan, sán dây… đều có thể khiến chỉ số EOS tăng bất thường.

Một số bệnh lý viêm mãn tính

Các bệnh như viêm đại tràng mạn tính, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống, viêm mạch máu… cũng có thể kích hoạt sự gia tăng eosinophil như một phần phản ứng viêm của cơ thể.

Bệnh lý ác tính

Trong một số trường hợp, chỉ số EOS tăng cao kéo dài có thể liên quan đến các bệnh bạch cầu dòng eosinophil, lymphoma, hoặc ung thư di căn ảnh hưởng đến tủy xương.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc điều trị tăng huyết áp có thể gây ra phản ứng dị ứng thuốc, làm tăng chỉ số eosinophil.

Khi nào cần lo lắng về chỉ số EOS?

Chỉ số EOS tăng nhẹ (trong khoảng 6 – 10%) thường gặp ở những người bị dị ứng nhẹ hoặc nhiễm ký sinh trùng đơn giản, không quá nghiêm trọng và có thể điều trị khỏi. Tuy nhiên, nếu:

• Chỉ số EOS tăng cao trên 15%, đặc biệt kéo dài nhiều tuần
• Có triệu chứng đi kèm như sốt, mệt mỏi, sút cân, khó thở, nổi ban, gan lách to...
• Không rõ nguyên nhân, không liên quan đến dị ứng hay ký sinh trùng

Thì bạn cần đến bác sĩ chuyên khoa để thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu nhằm loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng như hội chứng tăng eosinophil tiên phát, ung thư máu...

Làm gì khi chỉ số EOS tăng?

Việc xử lý khi chỉ số EOS tăng cần dựa vào nguyên nhân nền. Một số hướng tiếp cận điều trị bao gồm:

• Nếu do dị ứng: Dùng thuốc kháng histamin, corticoid hoặc loại bỏ yếu tố gây dị ứng.
• Nếu do nhiễm ký sinh trùng: Sử dụng thuốc diệt ký sinh thích hợp theo chỉ định bác sĩ.
• Nếu do bệnh lý viêm mãn tính: Điều trị nguyên nhân gốc bằng thuốc ức chế miễn dịch hoặc chống viêm.
• Nếu nghi ngờ bệnh lý ác tính: Làm tủy đồ, xét nghiệm di truyền, sinh thiết để chẩn đoán và có hướng điều trị ung thư nếu cần.

Đặc biệt, bạn không nên tự ý điều trị khi thấy chỉ số EOS tăng, mà cần có sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa huyết học hoặc miễn dịch – dị ứng.

Chỉ số EOS thấp có đáng lo?

Thực tế, EOS thấp hoặc bằng 0 không phải là điều quá đáng ngại nếu bạn không có biểu hiện bệnh lý. Eosinophil thường chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số bạch cầu, và trong nhiều trường hợp khỏe mạnh, mức EOS vẫn có thể dao động nhẹ mà không gây ảnh hưởng.

Tuy nhiên, nếu bạn đang điều trị bằng corticoid liều cao, chỉ số EOS có thể giảm mạnh – đây là một phản ứng phụ phổ biến cần theo dõi.

>>> Click để xem thêm: Chỉ số eGFR là gì? Cảnh báo sớm chức năng thận suy giảm

Chỉ số EOS tuy nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong xét nghiệm máu, giúp phát hiện viêm, dị ứng hoặc nhiễm ký sinh trùng. Việc theo dõi chỉ số này định kỳ giúp nhận biết sớm nhiều bệnh lý nguy hiểm và có hướng xử lý kịp thời.