Bé bị vàng da là thiếu chất gì là câu hỏi khiến nhiều bậc phụ huynh lo lắng khi thấy làn da con chuyển sang màu vàng bất thường. Hiện tượng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ sinh lý bình thường đến thiếu hụt chất dinh dưỡng nghiêm trọng cần được xử lý kịp thời.
Câu trả lời ngắn gọn là: vàng da ở trẻ sơ sinh không hẳn do thiếu chất, mà thường là do sự tích tụ bilirubin trong máu – một sắc tố vàng được tạo ra khi hồng cầu bị phá vỡ.Tuy nhiên, việc thiếu một số vitamin và dưỡng chất nhất định có thể khiến quá trình chuyển hóa bilirubin bị chậm lại, từ đó làm tình trạng vàng da kéo dài hơn bình thường.
Vitamin D đóng vai trò hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn, từ đó giúp đào thải bilirubin nhanh hơn. Khi thiếu vitamin D, chức năng gan có thể suy giảm nhẹ, khiến bilirubin tích tụ nhiều trong máu hơn bình thường. Đặc biệt với những bé ít tiếp xúc ánh sáng mặt trời hoặc mẹ thiếu vitamin D trong thai kỳ, nguy cơ này càng tăng.
Kẽm là khoáng chất cần thiết giúp enzyme gan hoạt động tốt. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sơ sinh bị thiếu kẽm có thể có thời gian vàng da kéo dài hơn so với trẻ có nồng độ kẽm đầy đủ.
Vitamin E có khả năng chống oxy hóa mạnh, bảo vệ tế bào hồng cầu khỏi bị phá vỡ quá nhanh. Khi thiếu vitamin E, tốc độ phân hủy hồng cầu tăng, dẫn đến tăng bilirubin – nguyên nhân trực tiếp gây vàng da.
Không phải cứ bé bị vàng da là biểu hiện bệnh lý hay thiếu chất nghiêm trọng. Việc phân biệt vàng da sinh lý và vàng da bệnh lý là rất quan trọng để xử trí đúng cách.
Đây là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt trong tuần đầu sau sinh. Những đặc điểm nhận biết bao gồm:
Vàng da sinh lý là do gan của bé chưa phát triển hoàn chỉnh, khiến việc đào thải bilirubin diễn ra chậm. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ tự cải thiện khi chức năng gan dần hoàn thiện theo thời gian.
Khác với vàng da sinh lý, vàng da bệnh lý có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời. Những dấu hiệu đặc trưng bao gồm:
Trong những trường hợp này, cần đưa bé đi khám ngay, vì vàng da bệnh lý có thể liên quan đến các vấn đề nghiêm trọng như: tan máu bẩm sinh, nhiễm trùng sơ sinh, rối loạn chuyển hóa, hoặc bệnh lý gan mật.
>>> Tìm hiểu thêm: Áp suất chất lỏng là gì và công thức tính chính xác
Nếu vàng da không ở mức nguy hiểm, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp bổ sung dưỡng chất dưới đây giúp con nhanh hồi phục:
Cho bé tắm nắng mỗi sáng, từ 5–10 phút trước 9 giờ, giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên. Lưu ý không để ánh nắng quá gắt chiếu trực tiếp vào mặt bé.
Mẹ bầu và mẹ đang cho con bú nên bổ sung vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ, vì lượng vitamin D trong sữa mẹ phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng của mẹ.
Với những bé bú mẹ hoàn toàn, có thể bổ sung vitamin D dạng nhỏ giọt theo liều lượng phù hợp để hỗ trợ gan hoạt động hiệu quả hơn.
Mẹ nên ăn nhiều thực phẩm giàu vitamin E như hạt hướng dương, quả bơ, lòng đỏ trứng, dầu thực vật (đặc biệt là dầu hạt cải, dầu hướng dương).
Nếu cần thiết, bé có thể được bổ sung vitamin E trực tiếp theo chỉ định của bác sĩ, đặc biệt khi có dấu hiệu thiếu hụt rõ rệt hoặc đang bị vàng da kéo dài.
Mẹ nên tăng cường thực phẩm chứa kẽm như hải sản (tôm, cua, sò), thịt đỏ, hạt bí, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu. Đây là những nguồn kẽm tự nhiên tốt, hỗ trợ enzyme gan hoạt động hiệu quả.
Với bé bú sữa công thức, nên chọn loại có bổ sung kẽm trong thành phần, giúp đảm bảo lượng kẽm cần thiết hỗ trợ quá trình thải bilirubin.
Dù bé chỉ bị vàng da nhẹ hay ở mức độ rõ rệt hơn, cha mẹ vẫn cần theo dõi và chăm sóc bé đúng cách để đảm bảo an toàn và tránh biến chứng không mong muốn. Dưới đây là những điều quan trọng cần lưu ý:
Mặc dù phần lớn các trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh là lành tính, nhưng vẫn có những dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm mà cha mẹ không nên chủ quan. Hãy đưa bé đến bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên khoa sơ sinh ngay nếu thấy xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:
Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển lâu dài của trẻ.
>>> Tìm hiểu thêm: Arbutin là chất gì mà được dùng nhiều trong mỹ phẩm
Việc hiểu rõ bé bị vàng da là thiếu chất gì giúp cha mẹ chủ động bổ sung dưỡng chất cần thiết và đưa con đi thăm khám đúng lúc. Đừng chủ quan khi thấy dấu hiệu bất thường vì đó có thể là cảnh báo quan trọng cho sức khỏe của trẻ nhỏ.
Bình Luận