Chỉ số ferritin là gì? Hiểu đúng để bảo vệ sức khỏe

Chỉ số ferritin là gì? Đây là một trong những chỉ số quan trọng giúp đánh giá lượng sắt dự trữ trong cơ thể. Việc hiểu rõ về chỉ số ferritin giúp bạn kiểm soát tốt nguy cơ thiếu máu, suy giảm miễn dịch hoặc rối loạn chuyển hóa sắt một cách hiệu quả.

Chỉ số ferritin là gì?

Ferritin là một loại protein được tìm thấy chủ yếu trong gan, tủy xương, lách và cơ bắp, có vai trò lưu trữ và giải phóng sắt khi cơ thể cần. Thực tế, lượng sắt trong máu không chỉ được đánh giá qua chỉ số sắt huyết thanh, mà chủ yếu dựa vào nồng độ ferritin vì nó phản ánh lượng sắt dự trữ trong cơ thể.

Chỉ số ferritin là kết quả định lượng ferritin trong huyết thanh qua xét nghiệm máu. Chỉ số này giúp bác sĩ đánh giá lượng sắt dự trữ và phát hiện sớm các bệnh lý liên quan đến rối loạn chuyển hóa sắt.

Mức ferritin bình thường thường dao động như sau:

• Nam giới trưởng thành: 20 – 500 ng/mL
• Nữ giới trưởng thành: 20 – 200 ng/mL
• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: 25 – 200 ng/mL

Tuy nhiên, chỉ số cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào phòng xét nghiệm và độ tuổi, giới tính, thể trạng của từng người.

Tại sao cần xét nghiệm ferritin?

Xét nghiệm chỉ số ferritin trong máu được chỉ định trong nhiều trường hợp khác nhau, cụ thể:

• Chẩn đoán thiếu máu do thiếu sắt: Khi cơ thể mệt mỏi kéo dài, da xanh xao, hay chóng mặt, bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm ferritin để xác định mức độ dự trữ sắt trong cơ thể.
• Theo dõi điều trị thiếu máu: Người đang bổ sung sắt cần được kiểm tra ferritin để đánh giá hiệu quả điều trị.
• Tầm soát bệnh lý mãn tính: Ferritin cũng được coi là chỉ dấu sinh học của tình trạng viêm mạn, gan nhiễm mỡ, viêm gan C, hoặc một số bệnh lý ung thư.
• Kiểm tra rối loạn hấp thu sắt: Trường hợp ferritin cao bất thường có thể liên quan đến bệnh di truyền như hemochromatosis – khiến cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt và tích tụ trong gan, tim.

Ý nghĩa của chỉ số ferritin bất thường

Việc chỉ số ferritin tăng hoặc giảm đều mang nhiều ý nghĩa y học, không thể xem nhẹ. Dưới đây là những tình huống phổ biến:

Chỉ số Ferritin thấp – Dấu hiệu thiếu sắt

Chỉ số ferritin thấp cho thấy dự trữ sắt trong cơ thể đang cạn kiệt, dẫn đến thiếu máu thiếu sắt. Nguyên nhân thường gặp:

• Ăn uống thiếu sắt trong thời gian dài
• Mất máu kéo dài (phụ nữ kinh nguyệt nặng, xuất huyết tiêu hóa…)
• Mang thai hoặc cho con bú
• Kém hấp thu sắt (viêm ruột, cắt dạ dày…)

Triệu chứng thường gặp: mệt mỏi, da nhợt nhạt, dễ hoa mắt, khó tập trung, rụng tóc, móng tay dễ gãy.

Chỉ số Ferritin cao – Cảnh báo viêm hoặc rối loạn nghiêm trọng

Khi chỉ số ferritin tăng cao, có thể do các nguyên nhân sau:

• Nhiễm trùng hoặc viêm mạn tính
• Gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan
• Ung thư (đặc biệt là gan, phổi, máu)
• Rối loạn chuyển hóa sắt (hemochromatosis)
• Lạm dụng thực phẩm bổ sung sắt

Lượng ferritin quá cao khiến cơ thể có nguy cơ bị tổn thương gan, tim, tuyến tụy do sắt dư thừa gây độc.

>>> Click để xem thêm: Chỉ số EQ là gì? Khám phá bí mật của trí tuệ cảm xúc

Khi nào nên xét nghiệm chỉ số ferritin?

Bạn nên kiểm tra chỉ số ferritin trong máu nếu gặp các dấu hiệu sau:

• Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
• Dấu hiệu thiếu máu kéo dài
• Rụng tóc nhiều bất thường
• Có yếu tố nguy cơ cao thiếu sắt (phụ nữ mang thai, ăn chay lâu năm…)
• Gia đình có tiền sử rối loạn chuyển hóa sắt

Bên cạnh đó, những người đang điều trị thiếu máu hoặc bệnh viêm gan, ung thư cũng cần theo dõi định kỳ chỉ số này để đánh giá đáp ứng điều trị.

Cần chuẩn bị gì khi xét nghiệm ferritin?

Xét nghiệm ferritin là xét nghiệm máu thông thường, không cần nhịn ăn. Tuy nhiên, để kết quả chính xác hơn, nên thực hiện vào buổi sáng. Tránh dùng thuốc bổ sung sắt trước khi xét nghiệm nếu không có chỉ định.

Nếu đang mắc bệnh cấp tính hoặc vừa tiêm vaccine, hãy thông báo cho bác sĩ vì các yếu tố này có thể ảnh hưởng đến kết quả.

Cách cải thiện chỉ số ferritin bất thường

Dựa vào nguyên nhân gây rối loạn chỉ số ferritin, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp:

• Ferritin thấp: Bổ sung sắt qua đường uống hoặc tiêm theo chỉ định. Đồng thời, tăng cường thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, gan động vật, rau lá xanh đậm, đậu đỗ.
• Ferritin cao: Hạn chế thực phẩm giàu sắt, tránh dùng thêm viên sắt, theo dõi chức năng gan. Trong trường hợp nặng có thể cần truyền máu định kỳ hoặc sử dụng thuốc thải sắt.

Ngoài ra, duy trì chế độ sống lành mạnh, kiểm soát cân nặng, tránh lạm dụng rượu bia cũng là cách giúp bảo vệ lá gan và ổn định chỉ số ferritin.

>>> Click để xem thêm: Chỉ số eos là gì? Những điều người bệnh cần hiểu rõ ngay

Việc nắm rõ chỉ số ferritin là gì sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa nhiều bệnh lý liên quan đến thiếu sắt. Hãy kiểm tra định kỳ và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu thấy chỉ số ferritin bất thường để có hướng xử lý kịp thời.